Teresa Burgui, Aralarreko koordinatzailea
Otsailaren 17an, urtero, Joko Arduratsuaren Nazioarteko Eguna ospatzen da, munduko biztanleria ausazko jokoekiko adikzioaren ondorio negatiboez kontzientziatzeko.
Efemeride hori ludopatia duten pertsonen prebentzioan eta arretan lan egiten duten gizarte-erakundeen berezkoa dela dirudi; hala ere, Europako Apustuen eta Ausazko Jokoen Elkarteak 2008an abiarazitako ekimena da, eta Europako lineako jokoen operadore nagusiak ordezkatzen ditu. Horri esaten zaio azeria oiloak zaintzera behartzea. Argi dago joko-operadoreek kontakizuna lapurtu digutela, beren jarduerak pertsona askorengan eragiten dituen kalteak zuritzeko eragiketa batean.
Ausazko jokoa, gizartea bera bezain zaharra, paisaiaren parte da dagoeneko. Gure bizitzan hain barneratuta dago, ezen arriskuak txikiagotzen baitira. Hor dago txanpon-makina, bere distira eta soinuekin, tabernan, non kafe bat hartzen dugun, Gabonetako loteria, bere publizitate-kanpaina hunkigarri eta oso garestiekin, kirol-apustuak, edo ONCEren arraspa, diru gutxiren truke, oso jende gutxiren eskura dauden ametsak egia bihurtzea eskaintzen diguna.
Aste honetan bertan, Jokoaren Euskal Behatokiak egindako ikerketa bat ezagutu genuen. Azterlan horrek jokoaren irudikapen sozialak aztertzen ditu euskal esfera publiko digitalean, zehazki X sarean (lehen Twitter). Ondorioa izan da, nahiz eta euskal herritar gehienek interneteko jokoa eta apustuak kritikatu, ez duela gaizki ikusten Gabonetako loteria, neurri batean ez duelako ausazko joko gisa identifikatzen; aldiz, gazteenek apustuak edo ausazko jokoak partekatzen dituzten eta apustuen alde positiboa erakusten duten influencer edo famatuak miresten eta jarraitzen dituzte.
Eta emaitza da 18 eta 75 urte bitarteko Espainiako biztanleen % 83,9k, 22,9 milioi pertsonak guztira, onartzen duela azken urtean ausazko jokoren batean jokatu izana.
Egun honetan, Aralarretik ausazko jokoekiko “tolerantziarik ezaren” alde egiten dugu, horregatik nahiago dugu jokoarekiko erantzukizunez hitz egin, joko arduratsuaz baino. Izan ere, esamolde hori ez da erabiltzen substantziadun beste adikzio batzuetarako, alkohola edo beste droga mota bat izan.
Erakunde publikoez ari gara, adibidez, hezkuntza, gazteria eta osasun arloek modu koordinatuago eta osagarriago batean lan egin dezaten. Eta azken horren barruan prebentzioaren eta arretaren arteko dikotomia tradizionala gainditzeko.
Era berean, jarduera horren erregulazio egokia egon dadin, pertsona ahulenak babesten dituena, hala nola beren burua debekatu dutenak, horietako asko errehabilitazio-prozesuetan murgilduta daudenak, edo adingabeak.
2022ko uztailean onartutako Nafarroako Jokoaren Legearen aldaketan jasotako zenbait neurri martxan jartzeko zain dago oraindik, urte eta erdi baino gehiago igarota.
Beste 9 hilabete beharko dituen egun hori iristen den bitartean, Nafarroa Las Vegas anteko bat bihurtzeko arriskuan dago mugakide diren hiru autonomia erkidegoentzat, dei efektu arriskutsu batekin. Euskal Autonomia Erkidegoan, Errioxan eta Aragoin neurri murriztaileagoak daude indarrean, hala nola aurpegia ezagutzeko sistemak dituzten lokaletara sartzeko kontrola edo bisitarien erregistro-liburua. Errioxaren kasuan, kirol-apustuko makinak tabernetatik aterako dira, eta Aragoin, berriz, identifikatu egin beharko dira txanpon-sariak aktibatu ahal izateko, pertsona hori bere kabuz debekatuta ez dagoela edo adingabea ez dela egiaztatu ondoren. Horietako bat ere ez da aplikatzen Nafarroan.
Azkenik, premiazkoa da Foru Erkidegoan ludopatiaren arazoaren benetako dimentsioa ezagutzea, zer baliabide behar diren jakiteko. Alde batetik, Osasun Mentaleko memoriek sare publikoan diagnostikatutako 30 kasu biltzen dituzte, batez beste, azken urteotan. Aralarrek 110 pertsona inguru eta haien familiak artatzen ditu urtearen buruan, eta 200 kontsulta egiten ditu joko-arazoekin lotuta. Bestalde, autodebekatuen erregistroan 725 pertsona inguru daude izena emanda Nafarroan; ludopatiaren prebalentzia-adierazleak Estatu osoan kontuan hartzen baditugu, berriz, Nafarroan 2.500 pertsona inguruk dute arazo hori.
Jakina, zerbait ez dator bat.
